Dijagram toka studije predstavlja sastavni deo usklađenih standarda o izveštavanju (CONSORT). Preporučuje se njegova primena u izveštavanju ogleda sa klaster randomizacijom. Cilj rada je da se predstavi učestalost korišćenja dijagrama toka u klaster randomizovanim studijama u skladu sa standardima o izveštavanju. Urađeno je pretraživanje Medline-a i za analizu izdvojeno 474 studija sa klaster randomizacijom. Studije su pregledane u cilju otkrivanja upotrebe grafičkog prikaza, primene standarda o izveštavanju i vremena publikovanja studije. U zavisnosti od trajanja, studije su podeljene na one koje su prikazale završena istraživanja i one čije je izvođenje još uvek u toku. Učestalost dijagrama toka je bila statistički značajno veća u studijama koje su se pridržavale standarda (86,2%) u odnosu na studije koje nisu koristile CONSORT smernice (71,4%), i u studijama koje su prikazale završena istraživanja (81,2 %) u odnosu na studije koje su predstavljale pilot projekte (54,3%). Primena CONSORT-a je zabeležena u 145 (31%) literaturnih jedinica. Broj klaster randomizovanih studija dobijenih pretraživanjem MEDLINE-a niskom cluster randomized trial [ti] i cluster randomised trial [ti] i primena CONSORT-a u izveštajima klaster randomizovanih studija linearno rastu tokom vremena (p<0,001). Učestalost primene dijagrama toka je veća u izveštajima klaster randomizovanih studija koji su rađeni u skladu sa standardima o izveštavanju.

Instrumenti kvaliteta života specifični za dermatologiju, sve češće se primenjuju u istraživanju kod pacijenata sa kožnim bolestima. CIlj je ispitati odnos ocena kvaliteta života dobijenih primenom dva za dermatologiju specifična instrumenta. Istraživanjem je obuhvaćeno 62 ispitanika sa kožnim bolestima, kod kojih je kvalitet života ocenjen primenom instrumenata specifičnih za dermatologiju (tj. Dermatology Life Quality Index-DLQI i Skindex-16), namenjenih upotrebi kod svih kožnih bolesti. Ukupni skorovi DLQI i Skindex-16 nalazili su se u jakoj korelaciji (r=0.87; p<0.001). Postojale su i statistički značajne korelacije ukupnog skora DLQI sa skorovima za podskale simptomi, emocije i funkcionisanje iz Skindex-16 instrumenta (r=0.53, r=0.77 i r=0.86, redom). Ukupan skor Skindex-16 nije bio u korelaciji sa skorom za podskalu tretman iz DLQI-a, međutim, bio je u korelaciji sa skorovima za podskale simptomi i osećanja, dnevne aktivnosti, slobodne aktivnosti, rad ili škola i lični odnosi iz DLQI-a (r=0.67, r=0.80, r=0.66, r=0.62 i r=0.68, redom). Dva instrumenta specifična za dermatologiju (npr. DLQI i Skindex-16), ukoliko se zajedno primenjuju, mogu pružiti komplementarne podatke pri ocenjivanju kvaliteta života pacijenata sa kožnim bolestima.

Očuvana kontraktilna rezerva leve komore podrazumeva sposobnost hipokinetičnih segmenata miokarda da pod dejstvom različitih inotropnih stimulusa poprave svoju kontraktilnost. Utvrditi razlike u kliničkim karakteristikama kod pacijenata sa dilatacionom kardiomiopatijom u zavisnosti od očuvane kontraktilne rezerve leve komore. U studiju je uključeno uzastopnih 55 bolesnika sa idiopatskom dilatativnom kardiomiopatijom. Svim bolesnicima uključenim u studiju urađen je stres ehokardiografski test fizičkim opterećenjem po standardnom protokolu. Postojanje očuvane kontraktilne rezerve je određivano uz pomoć promene ejekcione frakcije leve komore. Prosečna starost ispitivanih bolesnika je bila 54,98 ± 9,84 godina, 49 (89,1%) je bilo muškog pola. Na osnovu promene ejekcione frakcije leve komore kao kriterijuma kontraktilne rezerve leve komore, očuvanu kontraktilnu rezervu je imalo 25 bolesnika (45,5%). Bolesnici bez očuvane kontraktilne rezerve leve komore znatno češće u anamnezi imaju zastupljenu arterijsku hipertenziju (46,7 vs. 20,0%, p=0,038). Nema značajne razlike u zastupljenosti ostalih faktora rizika. Pacijenti sa očuvanom kontraktilnom rezervom leve komore imaju manju dimenziju leve komore na kraju sistole (49,64 ± 7,26 vs. 55,27 ± 8,36 mm, p=0.011), manji indeks volumena leve komore na kraju dijastole (77,35 ± 26,41 vs. 94,59 ± 34,97 ml/m2, p=0,005) i na kraju sistole (59,31 ± 26,05 vs. 78,62 ± 34,42 ml/m2, p=0,002), veću ejekcionu frakciju leve komore (25,48 ± 8,32 vs. 18,33 ± 6,49%, p=0,002) i niži indeks pokreta zidova leve komore (2,23 ± 0,27 vs. 2,48 ± 0,27, p=0,002). Kod bolesnika sa očuvanom kontraktilnom rezervom leve komore nalazimo manju zastupljenost arterijske hipertenzije i morfološki i funkcionalno manje oštećenu levu komoru.

Bacterial meningitis is a severe infective disease caused by different bacteria during which purulent pyorrhea is created in a subarachnoid space. In clinical terms, it is represented with the appearance of meningeal symptoms and signs. Neither recent years’ success accomplished in treatment of bacterial meningitis nor the best organized treatment provide an optimistic prognosis in sick children. Our research was conducted in 91 children with bacterial meningitis. Before diagnosing bacterial meningitis, 50 patients ( 54.9 % ) were treated with antibiotic therapy. In this group, 21 patients ( 42% ) showed complications in disease manifested with convulsions in 13 patients (26 % ). In the same group, 29 patients ( 58 % ) had a complete recovery after the treatment while 8 patients ( 16 % ) had sequele. In 41 patients ( 45 % ) without previous antibiotic treatment, complications are registered in 25 patients ( 60.9 % ) as follows: 18 patients ( 43.9 % ) had early complications while 7 patients ( 17.1 % ) had sequele. 16 patients ( 39 % ) had a complete recovery in this group. Complications and sequele are more common in the group of sick children without antibiotic therapy before diagnosing bacterial meningitis. However, the presence of sequele in the group of children which were treated with antibiotics before completed diagnostics showed that treatment of bacterial meningitis must be done in a more effective way as well as an early antibiotics treatment.

Astma predstavlja veliki zdravstveni problem širom sveta. Poslednjih decenija je uočen porast u prevalenciji i incidenciji astme u pedijatrijskom uzrastu. To je hronična inflamatorna bolest koja se klinički karakteriše rekurentnim respiratornim simptomima, dispnejom, stezanjem u grudima i kašljem.Simptomi su često praćeni reverzibilnim ograničenjem protoka vazduha kroz disanje puteve. U rutinskoj kliničkoj praksi dijagnostika astme u dečjem uzrastu postavlja se na osnovu anamneze, fizikalnog pregleda, odgovora na bronhodilatatore, alergološkog testiranja i ispitivanja plućnih funkcija. Alergološki testovi su primarna dijagnostička metoda u alergologiji. U kliničkoj dijagnostici se najčešće izvodi prick test (PT), zbog svoje osetljivosti, specifičnosti, reproducibilnosti i dobre korelacije sa nivoom serumskog IgE i bronhijalnom reagibilnošću. Istraživanje je preduzeto s ciljem da se utvrdi učestalost pozitivnog nalaza alergijskih kožnih testova na alergene u dece obolele od astme, obzirom da je alergološko ispitivanje jedan od kriterijuma za postavljanje dijagnoze. Ispitivano je 25-oro dece iz kontrolne grupe i 75-oro dece sa astmom. Podelu na grupe vršili smo prema težini astme i tako oformili tri grupe: deca sa lakom, srednje teškom i teškom astmom. Pozitivne kožne probe uočene su u 44,0% dece u kontrolnoj grupi, 84,0% dece sa lakom astmom, 88,0% dece sa sredenje teškom astmom i kod sve dece sa teškom astmom. Najčešće pozitivne probe su na Dermatophagoides: u grupi dece sa teškom astmom 92,0%, sa srednje teškom astmom 75,0% i sa lakom astmom 63,3%, dok su pozitivni testovi na druge alergene bili zastupljeni u manjem procentu.

Oštećena tolerancija glukoze,pojam poznat kao predijabetes , predstavlja stepenicu ispred razvoja dijabetes mellitusa tip 2 i može se javiti i deceniju pre manifestnog oblika dijabetesa i sve je češći u mlađoj populaciji. Cilj rada bio je da utvrdi uticaj fizicke neaktivnosti na pojavu predijabatesa i dijabetes mellitusa tip 2. Obrađeno je 80 bolesnika u endokrinološkoj ambulanti Interne klinike KBC Priština-Gračanica, u Lapljem Selu.Ispitanici su anketirani uputnikom iz vodiča Nacionalnog programa za prevenciju dijabetesa tip 2 Republike Srbije. Svim ispitanicima su odrađene polne, demografske i antropometrijske karakteristike kao istepen intolerancije glukoze. Od 80 pacijenata, 33 (41,25%) su muškog pola, a 47 (58,75%) su ženskog pola. Nema statističke značajnosti Hi² testa raspodele ispitanika prema familijarnoj anamnezi (=0,007, p>0,05). Fizička neaktivnost je registrovna u 16 ispitanika (20%), a ostalih 64 ispitanika je fizički aktivno. Normalna glikemija natašte u fizički neaktivnih ispitanika je bila u 56,25% (9), a glikemiju veću od 7 mmol/l je imalo 18,75% ispitanika. Pozitivan OGTT nalaz kod fizički neaktivnih ispitanika je potvrđen u 62,5% , a pozitivan OGTT nalaz kod fizički aktivnih je registrovan u samo 5 ispitanika (11,36%). Ispitanici sa rizikom za nastanak dijabetesa tip 2 (skor 12 i više) u 60% su bili fizički neaktivni. Umerena fizička aktivnost uz korekciju telesne mase ,može znatno da „odloži“ nastanak dijabetes mellitus-a tip 2.

U našoj kulturi, upotreba alkohola se uglavnom toleriše. Pri tom, alkohol je lako dostupan, pa čak i predstavlja jedan poseban model ponašanja. Mladi čine rizičnu populaciju za zloupotrebu alkohola pri čemu većina njih počinje da eksperimentiše sa alkoholom u ranoj adolescenciji i rano stvara naviku pijenja. Utvrditi učestalost korišćenja alkohola i stavove prema konzumiranju alkoholnih pića među studentima Medicinskog i Ekonomskog fakulteta u Kosovskoj Mitrovici i povezanost sa njihovim demografskim i socijalno-ekonomskim karakteristikama. Istraživanje je urađeno kao studija preseka na reprezentativnom uzorku studenata Medicinskog i Ekonomskog fakulteta u Kosovskoj Mitrovici, u periodu od 26. do 30. novembra 2013. godine. Kao instrument istraživanja poslužio je Upitnik o ponašanju i zdravlju. Od statističkih metoda korišćeni su hi-kvadrat i Mann- Whitney-ijev test, sa nivoom značajnosti od 0,05. U nedelji koja je prethodila istraživanju alkohol je probao značajno veći deo studenata Ekonomskog fakulteta (55,2%) u odnosu na studente Medicinskog fakulteta (29,9%). Češće su alkoholna pića pili muškarci, stariji studenti i studenti viših godina studija. Najveći deo studenata se izjasnio da je alkohol prvi put probalo u kući uz prisustvo roditelja (37,6%), da je korišćenje alkohola socijalno prihvatljivo u sredinama u kojoj žive (76,1%) i među kolegama (81,6%), i da im ne bi bilo neprijatno kada bi u društvu kolega naručili piće koje nije alkoholno (87%). Skoro svaki treći student medicine i svaki drugi student ekonomije u Kosovskoj Mitrovici je probao alkohol u prethodnoj nedelji, dok većina ocenjuje da je korišćenje alkohola socijalno prihvatljivo u sredinama u kojoj žive i studiraju.

Abnormal liver function tests occur in 3-5% of pregnancies, with many potential causes, including coincidental liver disease (most commonly viral hepatitis or gallstones) and underlying chronic liver disease. Pruritus in pregnancy is common, affecting 23% of pregnancies, of which a small proportion will have obstetric cholestasis. Intrahepatic cholestasis of pregnancy (ICP) is a cholestatic disorder characterized by pruritus with onset in the second or third trimester of pregnancy, elevated serum aminotransferases and bile acid levels, and spontaneous relief of signs and symptoms within two to three weeks after delivery. ICP is observed in 0.4-1% of pregnancies in most areas of Central and Western Europe and North America. Genetic and hormonal factors, but also environmental factors may contribute to the pathogenesis of ICP. Intrahepatic cholestasis of pregnancy increases the risk of preterm delivery (19- 60%), meconium staining of amniotic fluid (27%), fetal bradycardia (14%), fetal distress (22-41%), and fetal loss (0.4-4.1%), particularly when associated with fasting serum bile acid levels >40 μmol/L. Important ICP-induced changes in serum profiles of amidated bile acids were observed, involving both a marked increase in cholic acid concentration and a shift towards a higher proportion of taurine-conjugated species. Ursodeoxycholic acid (10-20 mg/kg/d) is today regarded as the first line treatment for intrahepatic cholestasis of pregnancy. Delivery has been recommended in the 37-38th week when lung maturity has been established.

U dijagnostičkom algoritmu, ehotomografija nije metoda izbora, u otkrivanju maligniteta debelog creva. Međutim u praksi, sa nejasnim kliničkim simptomima i bez hemokult testa, ehotomografija je često prvi korak u dijagnostici. Naša iskustva ukazuju da ehotomografija kao prva dijagnostička metoda daje dobre rezultate u otkrivanju tumorske izmenjenosti debelog creva. Cilj istraživanja je bio da procenimo ulogu ehotomografije, kao prve dijagnostičke metode, u otkrivanju tumora debelog creva. Tokom prethodnih 6 meseci, u Službi za radiološku dijagnostiku KBC “Dr Dragiša Mišović“, u 14 pacijenta otkriveni su tumori debelog creva. U 11 pacijenata ehotomografija je bila prvi primenjeni dijagnostički metod. Kod svih pacijenata učinjen je hemokult test, CT abdomena i male karlice kao i endoskopski pregled sa biopsijom. Histopatološki nalaz odgovarao je adenokarcinomu. Ultrazvučna dijagnostika obavljana je na aparatu marke Toshiba. Ehotomografski je u 11 od 14 pacijenata uočeno zadebljanje zida kolona, sa suspektnim znacima infiltracija zida. Solidne mase, hipo-heteroehogenog izgleda uočene su u 11 pacijenata, nejasan oblik lumena creva u 9 pacijenta, nazubljene ivice suspektnog infiltrata u 6 pacijenta, zarobljen vazduh u tumorskoj (pseudotumorskoj) masi u 6 pacijenta, patološki izmenjeni regionalni limfni nodusi uočeni su u 3 pacijenta, a prisustvo distalnog rasejanja bolesti, u vidu sekundarnih depozita u jetri u 4 pacijenta. Tumorska masa veća od 5 cm uočena je u 8 pacijenta. Senzitivnost izvršene ehotomografske dijagnostike iznosila je 78,6%, specifičnost 83,3%, pozitivna prediktivna vrednost 68,7%, negativna prediktivna vrednost 89,3%, dok je tačnost izvršene dijagnostike iznosila 81,8%. Ehotomografija, kao prvi dijagnostički korak, daje doprinos u postavljanju konačne dijagnoze. To je od značaja u proceni dijagnostičnog i terapijskog kostbenefita, uz kraću dijagnostičku obradu, što vodi ka endoskopskom pregledu, ali i u kliničkoj proceni proširenosti osnovne bolesti, imajući u vidu neravnomernu i nedovoljnu dostupnost CT pregleda u našim uslovima.

Cilj ove studije je bio da definišemo faktore koji bi mogli da poboljšaju ishod reanimacije pacijenata koji su doživeli vanbolnički akutni zastoj srca poštujući "Utstein" model sakupljanja podataka. U dvogodišnjoj prospektivnoj studiji ispitano je 200 pacijenata koji su doživeli vanbolnički akutni zastoj srca i faktori koji su povezani sa preživljavanjem. 78% pacijenata je doživelo akutni zastoj srca kardijalne etiologije, 65% u kućnim uslovima, 3,7% je reanimirano od strane spasilaca, 36% je zatečeno u ventrikularnoj fibrilaciji (VF) ili ventrikularnoj tahikardiji (VT) bez pulsa, 64% u asistoliji/električnoj aktivnosti bez pulsa (PEA), 52% pacijenata je intubirano na mestu nastanka akutnog zastoja srca i preživljavanje do otpusta iz bolnice je bilo značajno veće u ovoj grupi pacijenata. Prosečno vreme stizanja do pacijenata bilo je 6,6 minuta. 66,7% pacijenata je defibrilirano nakon 4 i više minuta. 131 (65,5%) pacijent je proglašen mrtvim na terenu, 69 pacijenata je transportovano u bolnicu. 53 (76,8%) pacijenta iz grupe transportovanih je umrlo za vreme transporta ili na odeljenju reanimacije, 7 je umrlo nakon prijema u bolncu a 9 je preživelo do otpusta iz bolnice. Multivarijantnom logističkom regresijom je utvrđeno da su varijable značajno povezane sa preživljavanjem: starosno doba, endotrahealna intbacija na terenu i vreme stizanja do pacijenta. Uspeh reanimacije bio je značajno veći kod mlađih pacijenata, kod onih intubiranih na terenu i kod onih kod kojih je ekipa hitne medicinske pomoći stigla u kraćem vremenskom intervalu.

Ocenjivanje radne sposobnosti (ORS) je postupak koji služi da se na osnovu bioloških funkcija organizma neke osobe i zahteva određenog posla i karakteristika radnog mesta utvrdi da li je ispitivana osoba sposobna za taj posao ili grupu poslova. ORS izvršnih radnika na železnici se obavlja prema programu propisanom Pravilnikom o predhodnim i periodičnim pregledima zaposlenih na radnim mestima sa povećanim rizikom (Službeni glasnik RS br. 120/07) i Pravilniku 655 o zdravstvenim uslovima koje moraju ispunjavati železnički radnici koji neposredno učestvuju u vršenju železničkog saobraćaja. Jedna od hroničnih bolesti sa kojima se susrećemo tokom ORS je hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP). Definicija kontraindikacija za rad železničkih radnikau izvršnoj službi koji boluju od HOBP sadržana u pravilniku 655 je veoma uopštena. Zato smo, da bi olakšali i poboljšali kvalitet procene radne sposobnosti, razvili algoritam za procenu radne sposobnosti kod ovih radnika. Prema GOLD (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease) smernicama kod sumnje na postojanje HOBP najpre treba dokazati da bolest postoji, a za potrebe medicine rada smatrali smo važnim ujednačiti i pojasniti kriterijume za ocenu radne sposobnosi, što je rezultovalo dijagnostičkim algoritmom za ORS. Takođe je važno voditi računa za koje radno mesto se ORS vrši. Primena dijagnostičkog algoritma tokom ORS, omogućuje da se kod izvršnih radnika na železnici i na radnom mestu sa povećanim rizikom koji boluju HOBP izvrši optimalna procena težine bolesti, utvrdi efikasnost terapijskog tretmana, proceni da li su nedostaci funkcinalno kompenzovani i utvrdi dinamika vanrednih perodičnih pregleda.

Human preterm labor is a syndrome that may arise from different causes. Before 30 weeks of gestation, infection appears to predominate amongst these. In later gestation, premature activation of the fetal HPA axis in response to an adverse intrauterine environment, e.g. hypoxemia, undernutrition (UN) or even infection, may underlie the stimulus to prematurity. A third pathway clearly involves vascular thrombotic processes. Tests on sheep have been shown to there is a premature birth which is a significant change was associated with precocious increases in adrenocorticotrophic hormone (ACTH) and cortisol in the fetal circulation, and increased levels of mRNA encoding proopiomelanocortin (POMC) and prohormone convertase-1 (PC-1) in the pars intermedia of the fetal pituitary. It would seem that these different pathways may occur separately, or be activated to different degrees in the same patient.

Transposition veins, in some cases when there is no adequate superficial veins, preferred is model of the vascular access. This approach may be acceptable version vascular access where is not possible to create other shapes. But basilic vein transposition is time consuming and technically challenging procedure with significant perioperative morbidity. Complication rate for basilic vein transposition remains high at 47-71%. We report a patient who underwent transposition basilic vein, and its anastomosis with radial artery, in which developed the digital hypoperfusion ischemic syndrome.

We examined the impact of aerobic exercise on morphological characteristics and agility in elementary school children. Anthropometric characteristics of the subjects were as follows: longitudinal skeletal dimension (body height, as well as the lengths of upper and lower extremities), circular skeletal dimension and body mass (mean circumference of the chest, the circumference of the thigh of an stretched leg, maximum circumference of the calf, body mass) and subcutaneous fat (skin thickness of the abdomen, thigh and calf). The agility was estimated by the envelope test, side steps and a eight with bending. For statistical analysis we employed the basic methods of descriptive statistics, while the discriminatory power of measurements was estimated by calculation of skewness and kurtosis of the data. Canonical correlation analysis was applied to explain the structure of the relationships between the two sets of data. The results of the analysis on this sample suggest that there is a strong linear relationship between morphological characteristics and agility at a multivariate level.

The extent and frequency of sports injury is often influenced by a variety of exogenous and endogenous factors, including poor physical fitness muscular imbalance, anatomical abnormalities, poor nutrition, and periods of intensive growth. The competing ability must be carefully estimated after injury, taking into account the nature and type of injury, the pain sensitivity as well as the time that passed from the injury. This is usually accomplished by the comparison with the uninjured limb, as well as with functional examinations. We evaluated the frequency and the type of injury in 112 sportsmen in Kosovska Mitrovica. Our results indicate that accurate evaluation of competing ability after injury is an important preventive measure in further sports activities.