Virus Zapadnog Nila je izolovan iz krvi febrilne bolesnice u Ugandi 1937. Od tada se bolest registruje u zemljama Bliskog Istoka, a smatra se da je endemična u Egiptu i Izraelu. Od 1990. bolest zahvata Evropu i Sjedinjene Američke Države, kada i menja kliničku sliku. Ranije je dominirala klinička slika groznice sa mialgijama, artralgijama, glavoboljom, limfadenopatijom, nakon 3-4 dana praćene pojavom blede makulopapulozne, i izuzetno vezikularne ospe. Od 1990., kod pacijenata starijih od 50 godina, bolest daje kliničku sliku infekcije CNS-a (1:150 inficiranih). U našem odeljenju u periodu jul-oktobar 2012. lečeno je 10 pacijenata kojima je serološki na Institutu za virusologiju 'Torlak' potvrđena infekcija virusom Zapadnog Nila (ELISA IgM At pozitivna). Prva dijagnostikovana bolesnica, C.M, stara 72 godine, primljena je u naše odeljenje 11.7.2012. zbog glavobolje, pospanosti, visoke temperature i slabosti leve polovine tela. Urađena je lumbalna punkcija, CT, NMR i EEG. Postavljena joj je dijagnoza akutnog virusnog encefalitisa Na NMR-u su utvrđene difuzne promene, dominantno u predelu obe hemisfere malog mozga. Bolesnica je otpuštena oporavljena, sa sekvelama u vidu pareze leve ruke, plegije leve noge i sa nemogućnošću samostalnog sedenja i stajanja. Upućena je na dalju fizikalnu rehabilitaciju u Rehabilitacioni centar u Melencim

Osnovni cilj rada je identifikacija najvažnijih epidemioloških karakteristika malignih bolesti u opštinama severnog dela kosovskomitrovačkog okruga. U radu je korišćena epidemiološka metoda studija preseka (cross sectional). Kao materijal za izradu rada i izvođenje zaključaka korišćeni su podaci iz Registra za hronične nezarazne bolesti Zavoda za javno zdravlje Priština sa sedištem u Kosovskoj Mitrovici. U periodu od 2004-2011. godine na Kosovu i Metohiji (srpske enklave) prijavljeno je 913 obolelih od malignih bolesti. U strukturi obolelih provlađuju osobe muškog pola 545 (60 %). Bolest je registrovana u 14 naselja. Vodeće lokalizacije obolelih od malignih tumora kod muškaraca su karcinom pluća i bronha sa učešćem od 44,4% u ukupnoj strukturi lokalizacija obolelelih, zatim slede karcinom laringsa (7,7%), kolorektalni karcinom (6,8%), maligni tumori želuca (6,1%) i prostate (5,3 %). Maligni tumori dojke (24,7%), pluća i bronha (17,4%), grlića materice (8,2%), kolorektalni karcinom (6,8 %) i ovarijalni karcinom (5,4%) su najčešće lokalizacije kod žena. Učestalost malignih bolesti pluća i bronha je statistički značajna u starosnoj dobi od 55-64 godina kod osoba muškog pola. Kod žena je najčešće javljanje malignih oboljenja dojke u starosnoj dobi od 45-59 godina (45%). U analiziranom periodu najveći broj obolelih muškaraca 125, (22,9%) registrovan je u opštini Leposavić. Najveća učestalost obolevanja kod žena registrovana je u opštini Kosovska Mitrovica (84 (22,8%). Na osnovu jednačine linije trenda za muški pol (y=68,125 +0,64 x), broj novoobolelih osoba pokazuje pozitivan trend sa porastom broja obolelih. Pozitivan trend rasta broja obolelih je prisutan i u ženskoj populaciji što pokazuje jednačina linije trenda za ženski pol (y=46+0,13 x). U posmatranom periodu od malignih bolesti je umrlo 673 lica (390 muškaraca i 283 žena). Na osnovu jednačine linije trenda za muški pol (y=65+1,73x), broj umrlih osoba pokazuje pozitivan trend , dok jednačina linije trenda za ženski pol ukazuje na negativan trend sa stagnacijom, i u kasnijem periodu blagim padom broja umrlih (y=47,17+0,13x). Vodeća lokalizacija umrlih od malignih tumora kod muškaraca je karcinom pluća i bronha 33,3%.Kod žena je karcinom dojke vodeći uzrok smrtnosti od malignih bolesti sa učešćem u strukturi umrlih od 20,8%. U cilju potpunijeg sagledavanja značaja i prevencije malignih bolesti, neophodno je objediniti podatke za celokupnu teritoriju Kosova i Metohije, organizovati skrining programe za rano otkrivanje malignih bolesti, kao i ažurniju dostavu relevantnih podataka Zavodu za javno zdravlje, naročito o umrlim osobama.

Cerebralna angiografija predstavlja najprecizniju i najsveobuhvatniju metodu za ispitivanje krvnih sudova mozga. To je funkcionalna i morfološka metoda pregleda koja obezbeđuje uvid u hemodinamiku cirkulacije. Angiografski nalaz omogućava prikaz intra ili ekstra kranijalne lokalizacije stenoze, okluzije i tromboembolije. Uticaj faktora rizika i godina starosti na tačnost nalaza digitalne subtrakcione angiografije (DSA). Evaluacija senzitivnosti angiografije u dijagnostici tranzitornog ishemijskog ataka (TIA). U vremenskom intervalu od 10 meseci pregledano je 49 pacijenata. Urađena je DSA kod pacijenata kod kojih se prvi put pojavio TIA. Pozitivan DSA nalaza, prema binarnoj logističkoj regresiji, zavisi od hipertenzije (r=0,029), hiperlipidemije (r=0,022) i pušenja (r=0,035). Ispitanici sa hipertenzijom imaju oko 25 puta veću šansu da DSA nalaz bude pozitivan (OR=25,867, p=0,029). Ispitanici sa hiperlipidemijom imaju oko 22 puta veću šansu da DSA nalaz bude pozitivan (OR=22,316, p=0,035). Ispitanici koji puše imaju oko 80 puta veću šansu da DSA nalaz bude pozitivan (OR=0,012, p=0,035). Pozitivnost nalaza DSA u velikoj je zavisnosti od faktora rizika koji su karakteristični za podneblje u kome se istraživanje radi. Najveća senzitivnost DSA je u starosnoj dobi oko 40 godina. DSA sa slikom visoke rezolucije je i dalje zlatni standard u dijagnostici patoloških promena na krvnim sudovima mozga.

Oksidativni stres predstavlja disbalans u homeostazi egzogenih i endogenih oksidanasa. Prisustvo povećanih koncentracija oksidanasa u ćelijama i ekstracelularnim tečnostima dovodi do spntanih post-translacionih modifikacija proteina i utiče na njihove hemijske, biološke, fizičke i imunogene osobine, i predstavlja deo molekulskih mehanizama mnogih bolesti. Do sada su opisane brojne post-translacione modifikacije proteina u uslovima oksidativnog stresa. Pored direktnog oksidantnog dejstva kiseonikovih i azotnih slobodnih radikala, i brojni drugi oksidansi učestvuju u post-translacionim modifikacijama proteina. Tako se glikaciom i glikoksidacijom stvaraju AGE (advanced glycation end-products), reakcijom sa lipidnim aldehidima i ketonima ALE (advanced lipoxidation end-products), oksidacijom i polimerizacijom AOPP (advanced oxidation protein products), a reakcijom sa ureom i/ ili izocijanskom kiselinom nastaju produkti karabmoilacije proteina. U ovom preglednom članku dat je opis hemijskih modifikacija proteina sa posebnim osvrtom na značaj u patogenetskom mehanizmu razvoja pojedinih bolesti kod čoveka.

Za razliku od adultnih osoba, kardijalni arest kod odojčadi i dece često nije rezultat primarno kardijalnog uzroka. Češće nastaje kao krajnji ishod progresivne respiratorne insuficijencije ili šoka, zbogčega se naziva i asfiksijskim arestom. Osnovna kardiopulmonalna (KPR) posle kardijalnog aresta mora započeti odmh. Brza i efektivna KPR udružena je sa uspešnim uspostavljanjem spontane cirkulacije i neurološki intaktnom preživljavanju dece sa kardijalnim arestom. Novembra 2010. godine Američka Kardiološka Asocijacija i Internacionalni konsenzus za KPR i Urgentnu kardiovaskularnu i kardiorespiratonu negu objavili su novi vodič za KPR sa izmenjenim preporukama, obeležavajući 50 godina moderne KPR.

Left ventricular noncompaction je retka vrsta kardiomiopatije. Smatra se da nastaje kao rezultat poremećaja kompakcije prvobitnih miokardnih trabekularnih struktura. Glavna makroskopska karakteristika ovog kliničkog entiteta su izražene trabekule i intratrabekualrni recesusi. Klinički se karakteriše sistolnom i dijastolnom disfunkcijom, intraventrikularnim trombovima i embolijskim incidentima. Dijagnoza se uglavnom postavlja ehokardiografskim pregledom. U ovom je radu prikazan bolesnik koji se dugo vremena lečio pod dijagnozom hroničnog opstruktivnog plućnog sindroma. Pri rutinskoj ehokardiografiji su zapažene izražene trabekule i duboki intertrabekularni recesusi na IVS-u i apeksu leve komore, koji su bili najizraženiji u srednjim i apikalnim segmentima. Srčana bolest je do vremena dijagnostikovanja bila asimptomatska. Left ventricular noncompaction je prilično retka bolest i obično ima relativno brzi toki i nepovoljnu prognozu. Naš slučaj nije bio takve prirode, tako da se možda radi o nekoj vrsti benigne, subklinicke varijante bolesti. Slaba komplijansa sa bolesnikom je razlog što nismo mogli ehokardigorafski ispitati ostale članove njegove porodice.

Fertilitet je zajedničko interesovanje i ginekologa i urologa. Kriptorhizam je patološko stanje definisano kao poremećaj spuštanja testisa u skrotum. Cilj naše studije je analiza kvaliteta sperme i fertilne sposobnosti ljudi koji su u detinjstvu bili podvrgnuti operaciji na nespuštenom testisu. Klinički materijal čine pacijenti koji su u svojoj mladosti bili podvrgnuti operaciji jednostranog ili obostranog nespuštenog testisa. Prema starosnom dobu u kojem su operisani, pacijenti su razvrstani u različite vremenske grupe, podvrgnuti kliničkom ispitivanju i analizi spermograma. Normalan nalaz spermograma nađen je kod 36,9% od ukupnog broja pacijenata operisanih od jednostranog ili obostranog kriptorhizma. Najveći procenat noramalnog nalaza spermograma od 73.9% bio je u grupi pacijenta koji su operisani od jednostranog kriptorhizma do kraja navršene druge godine života. Uprkos vremenu kada je urađena operacija kriptorhizma, mogući poremećaji spermatogeneze su očekivani.

Zadnja intravaginalna sling procedura (The posterior intravaginal sling procedure, PIVS) predstavlja jednu od savremenih hirurških operativnih procedura za tretman prolapsa zadnjeg zida vagine ili descenzusa materice. PIVS se obično kombinuje sa sling procedurama podizanja mokraćne bešike i uretre , ili, kao što je u našem slučaju pokazano, sa operacijom vaginalne Histerektomije i TOT slinga. Prikazujemo slučaj 64. godišnje pacijentkinje, kod koje smo, nakon sprovedene vaginalne histerektomije i plasiranja transopturatornog slinga u cilju korekcije Cistocele i Stres inkontinencije, pristupili rješavanju poremećaja zadnjeg dijela karličnog dna savremenom metodom PIVS. Navedenom operativnom tehnikom, transvaginalnim pristupom, plasirali smo monofilamentu traku širine oko 1 cm, kroz sakrospinalne ligamente obostrano i na taj smo način postigli dobar rezultat u rješavanju problema. Uvođenje novih operativnih procedura predstavlja imperativ, u smislu lakšeg i bržeg izvođenja operacija, uštede šavnog materijala i bržeg postoperativnog oporavka pacijenata.

Trombofilija, urođena ili stečena, tokom trudnoće, može dovesti do spontanog pobačaja, intrauterinog zastoja u rastu ploda koji može biti rani ili kasni, do preeklampsije i eklampsije kao i do prevremenog odlubljivanja posteljice. Tokom trudnoće, fiziološki se razvija hiperkoagulacija zbog normalnih promena u zgrušavanju krvi i fibrinolize. Ovakvo stanje u krvi trudnice ima potencijal da reaguje sa promenama u zgrušavanju krvi koje se javljaju kod trombofilije I potencijalno prouzrokovati neželjene komplikacije koje mogu ugroziti kako plod tako i trudnicu. Ispitivanja ka potencijalnoj trombofiliji, treba tražiti kod pacijantkinja kod kojih se ponavlja loš ishod trudnoće,intrauterini zastoj u rastu, fetalna smrt, preeklampsija.

Najbitniji uslovi za jedan protetski rad, sa biološkog i funkcionalnog aspekta je njegovo uklapanje u dinamiku tkiva sa kojima je u neposrednom odnosu. Kada se govori o fiksnoj zubnoj protezi moraju se ispoštovati svi principi jednog mikro hirurškog rada. Brušenjem zuba stvara se patrljak određenog oblika. Gleđna supstanca se uklanja i stvara se prostrana dentinska rana koja mora u daljem postupku da se zaštiti i spreči prodor inzulta prema pulpi zuba. Pored toga, mora se obratiti posebna pažnja na granično područje prema parodoncijumu sa ciljem da se sačuva integritet parodoncijuma i spreči nastajanje konsekutivnih oboljenja.