Trombofilija, urođena ili stečena, tokom trudnoće, može dovesti do spontanog pobačaja, intrauterinog zastoja u rastu ploda koji može biti rani ili kasni, do preeklampsije i eklampsije kao i do prevremenog odlubljivanja posteljice. Tokom trudnoće, fiziološki se razvija hiperkoagulacija zbog normalnih promena u zgrušavanju krvi i fibrinolize. Ovakvo stanje u krvi trudnice ima potencijal da reaguje sa promenama u zgrušavanju krvi koje se javljaju kod trombofilije I potencijalno prouzrokovati neželjene komplikacije koje mogu ugroziti kako plod tako i trudnicu. Ispitivanja ka potencijalnoj trombofiliji, treba tražiti kod pacijantkinja kod kojih se ponavlja loš ishod trudnoće,intrauterini zastoj u rastu, fetalna smrt, preeklampsija.

Ishrana je jedan od bitnih faktora koji može da dovede do ranijeg gubitka koštane gustine. Unos dovoljne količine voća i povrća, koje sadrže različite karotenoide (karoten, uključujući beta (ß)-kriptoksantin, lutein, likopen, ß-arotin, astakantin i rutin), ima podsticajnu ulogu u osteogenezi. Eksperimenti in vitro ukazuju da jedan od karotenoida, ß-kriptoksantin, ima dvostuku ulogu u homeostazi koštanog tkiva : inhibiše osteoklaste i na taj način smanjuje reapsorpciju koštanog tkiva, a sa druge strane stimulativno deluje na osteoblaste i uvećava koštanu gustinu. Cilj našega rada je bio da utvrdimo da li postoji korelacija između nivoa koštane gustine i nivoa karotenoida. Uradili smo ostodenzitometriju kod 52 žene, izmerili smo ukupni skor karotenoida u ljudskoj koži in vivo pomoću Ramanove spektroskopije. Nakon obrade dobijenih podataka našli smo značajnu negativnu korelaciju između stepena gubitka koštane gustine i nivoa karotenoida (p<0,05). nivoa karotenoida u koži (Skin carotenoid scor) je posledica oksidativnog stresa koja ima reperkusije i na koštano tkivo jer dolazi do povećanja reapsorpcije koštanog tkiva i do povećanja stepena gubitka koštane gustine.

Fertilitet je zajedničko interesovanje i ginekologa i urologa. Kriptorhizam je patološko stanje definisano kao poremećaj spuštanja testisa u skrotum. Cilj naše studije je analiza kvaliteta sperme i fertilne sposobnosti ljudi koji su u detinjstvu bili podvrgnuti operaciji na nespuštenom testisu. Klinički materijal čine pacijenti koji su u svojoj mladosti bili podvrgnuti operaciji jednostranog ili obostranog nespuštenog testisa. Prema starosnom dobu u kojem su operisani, pacijenti su razvrstani u različite vremenske grupe, podvrgnuti kliničkom ispitivanju i analizi spermograma. Normalan nalaz spermograma nađen je kod 36,9% od ukupnog broja pacijenata operisanih od jednostranog ili obostranog kriptorhizma. Najveći procenat noramalnog nalaza spermograma od 73.9% bio je u grupi pacijenta koji su operisani od jednostranog kriptorhizma do kraja navršene druge godine života. Uprkos vremenu kada je urađena operacija kriptorhizma, mogući poremećaji spermatogeneze su očekivani.

Najbitniji uslovi za jedan protetski rad, sa biološkog i funkcionalnog aspekta je njegovo uklapanje u dinamiku tkiva sa kojima je u neposrednom odnosu. Kada se govori o fiksnoj zubnoj protezi moraju se ispoštovati svi principi jednog mikro hirurškog rada. Brušenjem zuba stvara se patrljak određenog oblika. Gleđna supstanca se uklanja i stvara se prostrana dentinska rana koja mora u daljem postupku da se zaštiti i spreči prodor inzulta prema pulpi zuba. Pored toga, mora se obratiti posebna pažnja na granično područje prema parodoncijumu sa ciljem da se sačuva integritet parodoncijuma i spreči nastajanje konsekutivnih oboljenja.

Zadnja intravaginalna sling procedura (The posterior intravaginal sling procedure, PIVS) predstavlja jednu od savremenih hirurških operativnih procedura za tretman prolapsa zadnjeg zida vagine ili descenzusa materice. PIVS se obično kombinuje sa sling procedurama podizanja mokraćne bešike i uretre , ili, kao što je u našem slučaju pokazano, sa operacijom vaginalne Histerektomije i TOT slinga. Prikazujemo slučaj 64. godišnje pacijentkinje, kod koje smo, nakon sprovedene vaginalne histerektomije i plasiranja transopturatornog slinga u cilju korekcije Cistocele i Stres inkontinencije, pristupili rješavanju poremećaja zadnjeg dijela karličnog dna savremenom metodom PIVS. Navedenom operativnom tehnikom, transvaginalnim pristupom, plasirali smo monofilamentu traku širine oko 1 cm, kroz sakrospinalne ligamente obostrano i na taj smo način postigli dobar rezultat u rješavanju problema. Uvođenje novih operativnih procedura predstavlja imperativ, u smislu lakšeg i bržeg izvođenja operacija, uštede šavnog materijala i bržeg postoperativnog oporavka pacijenata.

Osnovni cilj rada je identifikacija najvažnijih epidemioloških karakteristika malignih bolesti u opštinama severnog dela kosovskomitrovačkog okruga. U radu je korišćena epidemiološka metoda studija preseka (cross sectional). Kao materijal za izradu rada i izvođenje zaključaka korišćeni su podaci iz Registra za hronične nezarazne bolesti Zavoda za javno zdravlje Priština sa sedištem u Kosovskoj Mitrovici. U periodu od 2004-2011. godine na Kosovu i Metohiji (srpske enklave) prijavljeno je 913 obolelih od malignih bolesti. U strukturi obolelih provlađuju osobe muškog pola 545 (60 %). Bolest je registrovana u 14 naselja. Vodeće lokalizacije obolelih od malignih tumora kod muškaraca su karcinom pluća i bronha sa učešćem od 44,4% u ukupnoj strukturi lokalizacija obolelelih, zatim slede karcinom laringsa (7,7%), kolorektalni karcinom (6,8%), maligni tumori želuca (6,1%) i prostate (5,3 %). Maligni tumori dojke (24,7%), pluća i bronha (17,4%), grlića materice (8,2%), kolorektalni karcinom (6,8 %) i ovarijalni karcinom (5,4%) su najčešće lokalizacije kod žena. Učestalost malignih bolesti pluća i bronha je statistički značajna u starosnoj dobi od 55-64 godina kod osoba muškog pola. Kod žena je najčešće javljanje malignih oboljenja dojke u starosnoj dobi od 45-59 godina (45%). U analiziranom periodu najveći broj obolelih muškaraca 125, (22,9%) registrovan je u opštini Leposavić. Najveća učestalost obolevanja kod žena registrovana je u opštini Kosovska Mitrovica (84 (22,8%). Na osnovu jednačine linije trenda za muški pol (y=68,125 +0,64 x), broj novoobolelih osoba pokazuje pozitivan trend sa porastom broja obolelih. Pozitivan trend rasta broja obolelih je prisutan i u ženskoj populaciji što pokazuje jednačina linije trenda za ženski pol (y=46+0,13 x). U posmatranom periodu od malignih bolesti je umrlo 673 lica (390 muškaraca i 283 žena). Na osnovu jednačine linije trenda za muški pol (y=65+1,73x), broj umrlih osoba pokazuje pozitivan trend , dok jednačina linije trenda za ženski pol ukazuje na negativan trend sa stagnacijom, i u kasnijem periodu blagim padom broja umrlih (y=47,17+0,13x). Vodeća lokalizacija umrlih od malignih tumora kod muškaraca je karcinom pluća i bronha 33,3%.Kod žena je karcinom dojke vodeći uzrok smrtnosti od malignih bolesti sa učešćem u strukturi umrlih od 20,8%. U cilju potpunijeg sagledavanja značaja i prevencije malignih bolesti, neophodno je objediniti podatke za celokupnu teritoriju Kosova i Metohije, organizovati skrining programe za rano otkrivanje malignih bolesti, kao i ažurniju dostavu relevantnih podataka Zavodu za javno zdravlje, naročito o umrlim osobama.

Cerebralna angiografija predstavlja najprecizniju i najsveobuhvatniju metodu za ispitivanje krvnih sudova mozga. To je funkcionalna i morfološka metoda pregleda koja obezbeđuje uvid u hemodinamiku cirkulacije. Angiografski nalaz omogućava prikaz intra ili ekstra kranijalne lokalizacije stenoze, okluzije i tromboembolije. Uticaj faktora rizika i godina starosti na tačnost nalaza digitalne subtrakcione angiografije (DSA). Evaluacija senzitivnosti angiografije u dijagnostici tranzitornog ishemijskog ataka (TIA). U vremenskom intervalu od 10 meseci pregledano je 49 pacijenata. Urađena je DSA kod pacijenata kod kojih se prvi put pojavio TIA. Pozitivan DSA nalaza, prema binarnoj logističkoj regresiji, zavisi od hipertenzije (r=0,029), hiperlipidemije (r=0,022) i pušenja (r=0,035). Ispitanici sa hipertenzijom imaju oko 25 puta veću šansu da DSA nalaz bude pozitivan (OR=25,867, p=0,029). Ispitanici sa hiperlipidemijom imaju oko 22 puta veću šansu da DSA nalaz bude pozitivan (OR=22,316, p=0,035). Ispitanici koji puše imaju oko 80 puta veću šansu da DSA nalaz bude pozitivan (OR=0,012, p=0,035). Pozitivnost nalaza DSA u velikoj je zavisnosti od faktora rizika koji su karakteristični za podneblje u kome se istraživanje radi. Najveća senzitivnost DSA je u starosnoj dobi oko 40 godina. DSA sa slikom visoke rezolucije je i dalje zlatni standard u dijagnostici patoloških promena na krvnim sudovima mozga.

Dijabetesna retinopatija je najčešća mikrovaskularna komplikacija šećerne bolesti i jedna je od vodećih uzroka slepila kod odraslih uzrasta 20-74 godina. Učestalost mikrovaskularnih komplikacija dijabetesa je jasno povezana sa trajanjem dijabetesa, kvalitetom metaboličke kontrole i sistolnim krvnim pritisakom. Cilj rada bio je da se utvrdi incidencija i odrede karakteristike faktora rizika za razvoj retinopatije kod bolesnika sa dijabetesom tip 2. Studija je obuhvatila 100 ispitanika sa dijabetes melitusom tip 2, prosečne starosti 61,95±3, 98 godina. Pacijenti su podeljeni u dve grupe: pacijenti sa dijabetesom tip 2, na terapiji oralnim antidijabeticima, činili su grupu I, pacijenti sa dijabetesom tip 2 na kombinovanoj terapiji činili su grupu II. Analizirali smo anamnestičke podatke, stil života i porodičnu istoriju, štetne navike pre svega pušenje. Od kliničkih karakteristika utvrđena je telesna masa, visina, obim struka, arterijski pritisak, urađene su standardne biohemijske analize. Dijagnoza dijabetesne retinopatije postavljena je na os- novu modifikovane Međunarodne klasifikacije retinopatija. Ispitanici studijske grupe II, imali su statistički značajno duže trajanje bolesti u odnosu na ispitanike kontrolne grupe (p<0,001). U odnosu na antropometrijske karakteristike, ispitivane grupe se statistički nisu razlikovale (ITM, 27,28±8,28kg/m2 vs 28,72±5,75 kg/m2; t-1,306, a p=0,197, obim struka 95,70±12,96cm vs 94,58±12,96cm). Srednje vrednosti sistolnog krvnog pritiska u studijskoj grupi II bile su 144,50±27,37 a dijastolnog 86,30±11,08 mmHg, a u grupi koja je bila na oralnim hipoglikemicima 137,00±27,37mmHg za sistolni a dijastolnog 83,11 ±10,08 mmHg, r-0,00, p=1,00, nije bilo statistički značajne razlike među grupama. Bolesnici studijske grupe II nisu imali značajno veće vrednosti holesterola (6,02±1,59 vs 5,73± 1,29mmol/L; p=0,501), LDL holesterola (3,75±1,35 vs 3,94±1,21mmol/L; p=0,55), HDL holesterola (1,14±0,61 vs 1,02±0,27mmol/L; p=0,005), glikemije (10,2±8,15 vs 9,2±1,4mmol/L; p=0,183), u odnosu na grupu I, dok su vrednosti triglicerida su bile značajno veće (2,49±2,03 vs 2,00±1,22mmol/L; p=0,01). Poređenjem vrednosti HbA1c, statistički značajna razlika nije ustanovljena (8,8% vs 7,8%; t-2,946, p=0,009). Faktori rizika za razvoj retinopatije kod pacijenata sa dijabetesom tip 2 bili su značajno zastupljeni u obe ispitivane grupe.

Deca su sve češće izložena povredama među kojima su povrede zuba često zastupljene. Zastupljenost traumatskih povreda zuba varira u odnosu na uzrast dece, zbog čega se pojedine starosne grupe smatraju podložnijim za njihov nastanak. Cilj ovog rada je bio da se utvrdi i analizira zastupljenost i distribucija traumatskih povreda zuba, vrsta povreda zuba, kao i mesto i način nastanka povreda. Istraživanjem je obuhvaćeno 404 dece (204 dečaka i 200 devojčica) uzrasta 3 do 6 godina, koja su metodom slučajnog uzorka odabrani iz obdaništa na području severnog dela Kosovske Mitrovice. Povrede zuba su klasifikovane prema klasifikaciji Andreasena baziranoj na sistemu koji je prihvatila Svetska zdravstvena organizacija. Rezultati istraživanja su pokazali da su povrede zuba zastupljene kod 14,11% ispitivane dece i da su najzastupljenije u uzrastu 3 (21,25% ) i 4 godine (15,95%). Zastupljenost povreda zuba se razlikovala samo između grupa dece uzrasta 3 i 6 godina (hi-kvadrat test =3,49; p= 0,06). Od ukupnog broja pregledane dece 15,69% dečaka i 12,50 devojčica je imalo povredu zuba. Različite vrste povreda zuba su bile slično distribuirane u različitim uzrastima dece, pri čemu su najzastupljeniji nekomplikovani prelom gleđi i dentina (28,07%), zatim naprsnuća i prelom gleđi krunice zuba (24,56%). Kod 52,63% dece pad je bio uzrok povrede zuba, dok je udarac u tvrd predmet uzrok povrede zuba kod 29,82% dece. U uzrastima dece 4, 5 i 6 godina, povrede nastale prilikom pada ili udaraca u tvrde predmete su zastupljene sa malom razlikom. Većina povreda zuba u dece se dogodila u dvorištu (35,09%) ili u kući (33,33%). Na osnovu dobijenih rezultata istraživanja možemo zaključiti da su povrede zuba u ispitivane dece zastupljene u relativno visokom procentu obzirom na broj i uzrast dece, kao i da su najčešće u uzrastu od 3 godine.

Profesionalno sagorevanje na poslu je stanje psihičke i fizičke iscrpljenosti. Kompleksni fenomen profesionalnog sagorevanja predstavlja umor gde je odnos prema radu recipročan doživljavanju umora. Ovaj fenomen je oduvek bio poznat zaposlenima, a danas je sve češće tema istraživanja. Najznačajnije komponente profesionalnog sagorevanja (burnout syndrome) jesu osećanje emocionalne i fizičke iscrpljenosti, smanjeno lično zadovoljstvo poslom, a kada je posredi medicinsko osoblje, i promenjen odnos prema bolesnicima. Sindrom profesionalnog sagorevanja na poslu je sastavni deo pružanja zdravstvene zaštite pacijentima, naročito u psihijatrijskim ustanovama. U radu je prikazan nivo emocionalne i fizičke iscrpljenosti nakon posla u periodu 2010-2012. godine, kao i prediktori koji utiču na profesionalno sagorevanje. Prediktor koji se u svim godinama posmatranja izdvojio kao najvažniji u emocionalnoj (u rasponu 9,6-17,0%) i fizičkoj (u rasponu 8,2-13,6%) iscrpljenosti nakon posla, s najvećim parcijalnim doprinosom u konačnom modelu, jeste neposredna saradnja s kolegama.