Diabetes mellitus is one of the most common non-communicable chronic diseases, which is the combined action of genetic factors, environmental factors and lifestyle. Specific conditions occur in the oral cavity in the course of diabetes that cause changes in all oral tissues with different symptoms and signs. Increased salivary glucose level is followed by increased accumulation of dental plaque and decreased resistance to noxious agents. The most common oral manifestations in diabetic patients include higher prevalence of periodontal desease, burning mouth syndrome, disruption in salivary flow, opportunistic infections, higher prevalence of denture stomatitis, oral lichen planus, fissured tongue, angular cheilitis etc. Dental interventions in patients with well-controlled diabetes are not different from those applied to nondiabetic patients. Regular monitoring of these patients is required because of the complications that can occur.

Deca su sve češće izložena povredama među kojima su povrede zuba često zastupljene. Zastupljenost traumatskih povreda zuba varira u odnosu na uzrast dece, zbog čega se pojedine starosne grupe smatraju podložnijim za njihov nastanak. Cilj ovog rada je bio da se utvrdi i analizira zastupljenost i distribucija traumatskih povreda zuba, vrsta povreda zuba, kao i mesto i način nastanka povreda. Istraživanjem je obuhvaćeno 404 dece (204 dečaka i 200 devojčica) uzrasta 3 do 6 godina, koja su metodom slučajnog uzorka odabrani iz obdaništa na području severnog dela Kosovske Mitrovice. Povrede zuba su klasifikovane prema klasifikaciji Andreasena baziranoj na sistemu koji je prihvatila Svetska zdravstvena organizacija. Rezultati istraživanja su pokazali da su povrede zuba zastupljene kod 14,11% ispitivane dece i da su najzastupljenije u uzrastu 3 (21,25% ) i 4 godine (15,95%). Zastupljenost povreda zuba se razlikovala samo između grupa dece uzrasta 3 i 6 godina (hi-kvadrat test =3,49; p= 0,06). Od ukupnog broja pregledane dece 15,69% dečaka i 12,50 devojčica je imalo povredu zuba. Različite vrste povreda zuba su bile slično distribuirane u različitim uzrastima dece, pri čemu su najzastupljeniji nekomplikovani prelom gleđi i dentina (28,07%), zatim naprsnuća i prelom gleđi krunice zuba (24,56%). Kod 52,63% dece pad je bio uzrok povrede zuba, dok je udarac u tvrd predmet uzrok povrede zuba kod 29,82% dece. U uzrastima dece 4, 5 i 6 godina, povrede nastale prilikom pada ili udaraca u tvrde predmete su zastupljene sa malom razlikom. Većina povreda zuba u dece se dogodila u dvorištu (35,09%) ili u kući (33,33%). Na osnovu dobijenih rezultata istraživanja možemo zaključiti da su povrede zuba u ispitivane dece zastupljene u relativno visokom procentu obzirom na broj i uzrast dece, kao i da su najčešće u uzrastu od 3 godine.

Najbitniji uslovi za jedan protetski rad, sa biološkog i funkcionalnog aspekta je njegovo uklapanje u dinamiku tkiva sa kojima je u neposrednom odnosu. Kada se govori o fiksnoj zubnoj protezi moraju se ispoštovati svi principi jednog mikro hirurškog rada. Brušenjem zuba stvara se patrljak određenog oblika. Gleđna supstanca se uklanja i stvara se prostrana dentinska rana koja mora u daljem postupku da se zaštiti i spreči prodor inzulta prema pulpi zuba. Pored toga, mora se obratiti posebna pažnja na granično područje prema parodoncijumu sa ciljem da se sačuva integritet parodoncijuma i spreči nastajanje konsekutivnih oboljenja.

Infektivna priroda karijesa ukazuje na potencijalno učešće imunoloških faktora u procesu bolesti. Cilj istraživanja bio je da se utvrdi nivo koncentracija ukupnih proteina i IgA u pljuvački dece sa različitim karijes iskustvom i proceni povezanost individualnih vrednosti koncentracija ukupnih proteina, koncentracija IgA i vrednosti keps zuba. Ispitivanjem je obuhvaćeno 50 dece uzrasta 3-4 godine. Merenje rasprostranjenosti karijesa, izvršeno primenom keps indeksa. Određivanje koncentracije ukupnih proteina u nestimulisanoj pljuvački izvršeno je pomoću komercijalnog kita Micro BCATM Protein Assay Kit (PIERCE, USA), a koncentracije ukupnih IgA, dot blot metodom, korišćenjem mišijih monoklonskih anti-humana-IgA antitela (Nordic, Holandija). Odnos između koncentracija ukupnih proteina i vrednosti keps zuba, kao i ukupnih IgA i vrednosti keps zuba pokazao je statistički značajnu linearnu regresiju. Parcijalizovanjem uticaja ukupnih proteina potvrđena je statistički značajna korelacija između IgA i keps vrednosti (r=0,78; p<0,001). Kada je parcijalizovan uticaj ukupnih IgA, korelacija između ukupnih proteina i keps vrednosti bila je uočljivo manja (r=0,35; p=0,013). Kod dece sa sa većim brojem površina zuba zahvaćenih karijesom, više koncentracije IgA u pljuvački mogle bi biti u vezi sa sa povećanom proizvodnjom antitela u uslovima infekcije kariogenim mikroorganizmima.

Najbitniji uslovi za jednu zubnu nadoknadu, sa biološkog i funkcionalnog aspekta, je njeno uklapanje u dinamiku tkiva sa kojima je u neposrednom kontaktu. Kada se govori o fiksnoj zubnoj protezi moraju se ispoštovati svi principi jednog mikrohirurškog rada. Brušenjem zuba stvara se patrljak određene veličine i oblika. Gleđna supstanca se uklanja i stvara se prostrana dentinska rana koja mora u daljem postupku da se zaštiti i da se spreči prodor inzulta prema pulpi. Pored toga mora se obratiti posebna pažnja na granično područje prema parodoncijumu s ciljem da se sačuva integritet parodocijuma i spreči nastajanje konsekutivnih oboljenja.

Cilj rada je da se analizira broj mutans streptokoka u pljuvački u odnosu na oralnu higijenu dece sa KRD i dece bez karijesa. Ispitivanjem je obuhvaćeno 160 dece sa karijesom ranog detinjstva (grupa KRD; dmft=4,74±1,82; dmfs=7,11±2,44) prosečne starosti 3,52±0,48 (srednja vrednost ±SD) godine i 160 dece sa zdravim zubima (grupa bez karijesa; dmft=0), prosečne starosti 3,46±0,50 (srednja vrednost±SD) godine, jednake polne zastupljenosti u obe ispitivane grupe. Stomatološkim pregledom je utvrđen status zuba (izražen dmft i dmfs indeksom), a prisustvo vidljivog plaka na zubima metodom bez prebojavanja. Navike u održavanju oralne higijene su ispitane metodom ankete. Određivanje broja kolonija mutans streptokoka u pljuvački obavljeno je primenom CRT® bakterija testa (Ivoclar Vivadent Ag, Liechtenstein). U odnosu na decu sa zdravim zubima, značajno veći procenat dece sa karijesom ranog detinjstva nema formirane pravilne navike u održavanju oralne higijene, ima prisutan vidljiv plak na zubima i viši nivo mutans streptokoka (≥105 cfu/ml) u pljuvački. U grupi dece sa KRD, uzrast u kome je započeto pranje zuba, učestalost pranja zuba, pranje zuba nakon slatkog obroka, kao i prisustvo vidljivog plaka na zubima, bili su značajno povezani sa većim brojem mutans streptokoka u pljuvački (Odds Ratio - OR) od 3,59; 13,94; 72,00 i 195,3 retrospektivno). Nije utvrđena statistički značajna razlika u broju mutans streptokoka u pljuvački u odnosu na učestalost korišćenja paste za zube sa fluorom i vremena trajanja pranja zuba u obe ispitivane grupe dece. Veći broj kolonija MS u pljuvački je značajno povezan sa prisutnim vidljivim plakom na zubima i frekvencijom pranja zuba najviše jednom dnevno u obe ispitivane grupe dece.

Suštinu biološkog lečenja caries profunda čini proces 'ozdravljenja' koji se zasniva na stimulaciji dentinogenetske funkcije pulpe, što omogućava stvaranje mineralizovanog tkiva. U eksperimentalnom istraživanju postavljen je cilj da se skening elektronskom mikroskopijom i polarizacionom mikroskopijom: Analiziraju promene na celularnim i ekstracelularnim komponentama zubne pulpe posle direktnog i indirektnog prekrivanja alkalnim cementom (Dycal), Utvrdi izgled dentinske površine posle direktnog i indirektnog prekrivanja pulpe i Formira predlog za kliničku primenu preparata Dycal ukoliko obezbeđuje dobru i efikasnu dentinogenezu. Ispitivanje je izvršeno na eksperimentalnim životinjama (domaća svinja). Za ovo istraživanje korišćen je alkalni cement Dycal. Na zubima eksperimentalne grupe uradjene su preparacije V klase sa vestibularne strane. Na jedanaest zuba je uradjeno indirektno, a na jedanaest zuba direktno prekrivanje pulpe. Nakon završene preparacije dentin je direktno prekriven alkalnim cementom Dycal. Preko Dycal-a je postavljena podloga cink fosfatnog cementa i materijal za definitivno zatvaranje kaviteta (amalgam). Na zubima gde je urađena perforacija komore pulpe Dycal je ubacivan direktno u komoru pulpe, a preko toga je postavljena podloga cink fosfatnog cementa i kavitet je definitivno zatvaran amalgamom. Adekvatno pripremljeni zubi i pulpa posmatrani su SEM i polarizacionim mikroskopom. Rezultati: Posmatranjem i analizom dobijenih rezultata, na polarizacionom i skening elektronskom mikroskopu u poređenju sa kontrolnom grupom, dobijeni su rezultati koji mogu imati značajnu kliničku implikaciju u biološkom lečenju pulpe. Dycal direktno apliciran u komoru pulpe: uočava se granica između novostvorenog reparativnog dentina u normalnu dentinsku strukturu, sreću se degradirane smežurane ćelije, zapažaju se jezgra kalcifikacije, mladi krvni sudovi i ćelije (fibrociti, histiociti i fibroblasti). Indirektno aplikovan Dycal: uočava se normalna dentinska struktura , jasno su vidljivi dentinski kanalići, a sreće se i atubulusna dentinska struktura, vidi se slika dentinske strukture koja prožima acelularno pulpno tkivo, hipercelularnost na granici stvaranja novog dentina i brojni krvni sudovi. Prisustvo amorfnog kalcifikata dentinske strukture govori o početnom stvaranju barijere od čvrstog tkiva što je cilj eksperimenta. Dobijeni rezultati eksperimentalnim istraživanjem sugerišu Dycal kao dobar materijal za direktno i indirektno prekrivanje pulpe.

Treatment, rehabilitation and aesthetics should be the main tasks of modern dentistry. Adequate prosthetic therapy and rehabilitation may be conditioned by different factors. The paper describes prosthetic rehabilitation of a patient, 55 years old woman, with abnormalities in the vertical dimension of occlusion and malocclusion of the third class, and all in order to return of aesthetics and the function of stomatognathic system. The patient came to the clinic due to disturbed aesthetics and function, where was achieved the appropriate amount of bite along with satisfactory aesthetics and functional results due to a combination of fixed and partial dentures. Two metal-ceramic bridges consisted of 13 pieces were built in the upper jaw, and 8 teeth mobile partial denture in lower jaw, thus resulting in satisfactory requirements set to re-establish aesthetics and function of stomatognathic system. 

Craniomandibular dysfunction are serious problem in stomatological practise from the aspect of prevention therapy and checkup. The frequency of this defect as well as its sings and symptoms were registered within randomly selected sample of examinees consisting of 70 individuals. The examinees were submitted to Fricton-Schiffman clinical function analysis wich indicated the presence of sings and symptoms of craniomandibular dysfunction. Within examined population 128 examinees had the sings and symptoms of craniomandibular dysfunction. It was determined in demographic analysis that diseased examinees were between the ages of 17 and 35 as well as that this sickness was commoner to female individuals in the ratio of 4:1. The most frequent symptoms were the following: muscles pain sensitivity to palpation (888%) lateral deformation of the lower jaw while opening the mouth (778%) and sound signals in temporomandibular joint while moving the lower jaw (77%). The highest frequency of pain sensitivity was in: m. pterigoideus lateralis m. maseter and lower insertion of m. trapesius. The most frequent sound signal was the one registered during the lateral movements of the lower jaw