Stopa incidence cervikalnog karcinoma u Srbiji je među najvišima u Evropi i iznosi 23,8 na 100000. Papanicolau test, dopunjen kolposkopijom i histologijom, osnovna je metoda sekundarne prevencije cervikalnog karcinoma. Cilj rada je bio ispitati histološko-citološku korelaciju i pouzdanost Papanicolau testa u detekciji cervikalnih lezija. Analizirani su cervikalni razmazi (Papanicolau test) kod 3868 žena. Suspektne nalaze imalo je 190 žena i kod njih je urađena cervikalna biopsija. Kod 77 žena detektovane su premaligne ili maligne promene na cerviksu. LSIL (CIN1) je imalo 43(22,6%), HSIL(CIN2/3) 25(13,2%), a planocelularni karcinom 9 (4,7%) žena. Između histološkog i citološkog nalaza ispitanica postoji statistički značajna pozitivna povezanost (Spearman r=0,829, p<0,001). Najviše ocene dijagnostičkih performansi Papanicolau testa u diskriminaciji LSIL-a(CIN1), HSIL-a(CIN2/3) i planocelularnog karcinoma od cervicitisa su za citološki nalaz ASCH (PA IIIa) (Sp=90,6%, a Sn=100% za Ca planocellulare, Sn=96% za HSIL i Sn=86% za LSIL). U diskriminaciji HSIL-a od LSIL-a najbolja diskriminativnost postiže se za nalaz LSIL (PAIIIb) Papanicolau testa (Sn=72,0%, Sp=67,4%), a u diskriminaciji Ca planocellulare od LSIL najbolja diskriminativnost postiže se za nalaz HSIL (PA IIIb/IV) Papanicolau testa (Sn=77.8%, Sp=97.7%). Na osnovu naših rezultata možemo zaključiti da postoji pozitivna histološko-citološka korelacija nalaza i da je Papanicolau test pouzdaniji u detekciji težih premalignih promena. Citološke dijagnoze ASCH (PAIIIa) i LSIL (PAIIIb) mogu pouzdano ukazati na postojanje premalignih cervikalnih lezija kod žena, pa pacijentkinje sa tim nalazima treba češće kontrolisati i lečiti.

Najčešći maligni tumori kože epidermoidnog porekla su bazocelularni (BCK) i skvamocelularni (SCK) karcinom. U 90 % slučajeva nastaju na fotoeksponiranim delovima tela i direktno su povezani sa oštećenjima kože nastalim dugotrajnim izlaganjem UV zracima, obično kod osoba starijeg životnog doba i svetle puti. Od njihovih posledica godišnje u svetu umre 65000 ljudi. Najvažnija karika u sprečavanju nastanka ovih tumora jeste prevencija, dok njihovo rano prepoznavanje omogućava adekvatniji hirurški tretman sa poštedom okolnog tkiva. Osnovni cilj ovog rada je ispitivanje histopatoloških i kliničko-morfoloških karakteristika BCK i SCK kože glave. Analizom je obuhvaćeno 439 karcinoma (297 (67,7%) BCK, 126 (28,7 %) SCK i 16 (3,6%) BCK+SCK), među kojima je preko 60% dijagnostikovano kod muškaraca, najčešće u sedmoj i osmoj deceniji života, sa najvećom učestalošću BCK na nosu, odnosno na koži gornje polovine kože lica i SCK na usnama, odnosno na koži donje polovine kože lica. Svi karcinomi kože glave bili su češći na desnoj strani. Klinički i morfološki, najveći broj BCK manifestovao se ulceroznim oblikom prosečne veličine 1,2cm i mešanim histološkim tipom, a SCK vegetantnim oblikom prosečne veličine 1,55cm i histološki gradusom I. Najveći broj BCK i SCK bio je odstranjen u celini, za razliku od kombinacije ova dva tumora u kojima je u većini slučajeva bila neophodna i naknadna hirurška intervencija.

Karcinom grlića materice je ozbiljan javno zdravstveni problem kako u svetu tako i kod nas. Kontrola karcinoma grlića materice pored prevencije podrazumeva ranu dijagnostiku i lečenje, ali i preciznu registraciju i praćenje obolelih žena. Da bi bila obezbeđena dobra kontrola bolesti, svi ovi delovi sistema moraju funkcionisati paralelno. Cilj rada je sagledavanje osnovnih deskriptivno-epidemioloških karakteristika obolelih i umrlih žena od raka grlića materice u svetu, Evropi i Srbiji. Poseban osvrt i detaljan epidemiološki prikaz usmeren je na područje centralne Srbije za period od 1999. do 2011. godine. U radu je primenjen deskriptivno-epidemiološki metod. Kao izvor podataka korišćeni su podaci Globocan-a (softver za procenu opterećenja bolesti populacije, pokrenut od strane WHO), kao i podaci Registra za rak centralne Srbije za analizirani period. U svetu, broj novoobolelih slučajeva za 2012. g. je 527624 (standardizovana stopa incidencije je 14,0 na 100000 žena). U pogledu mortaliteta, za dotičnu godinu broj umrlih žena je 265653 (standardizovana stopa mortaliteta je 6,8 na 100000 žena). Od karcinoma grlića materice na svaka 2 minuta u svetu umre jedna žena (720 dnevno). U Evropi, ukupan broj novoobolelih žena za 2012. g. je 58348 (11,44 na 100000 žena). Ukupan broj umrlih žena je 24378 (3,75 na 100000 žena). U Srbiji, ukupan broj novoobolelih žena za 2012. g. je 1501 (23,8 na 100000 žena). Ukupan broj umrlih žena je 609 (7,7 na 100000 žena). Pozicija Srbije u Svetu u pogledu obolevanja je 62 (od 182. zemlje), dok je 84. u pogledu mortaliteta, što nas svrstava u gornju polovinu liste svih zemalja u svetu. Prema podacima Registara za rak za centralnu Srbiju, prosečna standardizovana stopa incidencije od 23,9/100000 žena i mortaliteta od 7,2/100000 za period 1999-2011. godine ukazuju na nepovoljnu epidemiološku situaciju ovog malignoma u centralnoj Srbiji. Mada se analizom pomenutog vremenskog intervala registruje blagi pad trenda obolevanja u centralnoj Srbiji (y=27,13-0,47x; p>0,05, otprilike jedan slučaj karcinoma grlića materice na 100000 žena manje za sledeće dve godine). Naprotiv, za isti analizirani period, beleži se porast umiranja (y=7,16+0,01x; p>0,05).

Development of accessory breast tissue is a consequence the lack of regression remanths of milk line during embryogenesis. These remanths can be found anywhere on the ventral side of the body, extending from the axilla to the pubic region and most of them can be found in the axillary region. On such a tissue may appear almost identical changes that affect the normal breast, from benign non-tumor changes to malignant tumors. In our case report, the case is a 23 year-old woman who had a unilateral solitary lesions in the axilla, which was surgically removed. Starting diagnosis was " Limphadnopathia axillaris lateris sinistri." After removal and histopathological evaluation of the change, it was found that there is a tumor - fibroadenoma. There were also performed immunohistochemical ( IHH ) staining, with finding of a conventional fibroadenoma of the breast as expected. Accessory breast tissue in the axilla is a rare finding, and the tumors in this tissue even rarer. Histopathological confirmation is mandatory, with the need to exclude malignant tumors which are more common in these cases, and they occur at an earlier age.

29 - year Lichen planus is a chronic, inflammatory, autoimmune skin disease, that is often manifested, except on the skin, in the oral cavity in a variety of clinical forms. The prevalence of the disease in the general population is about 1-2%. Etiopathogenesis is not still well understood. Histopathology, in addition to the basic methods, anamnesis and physical examination, is vital for proper diagnosis of oral lichen planus (OLP). Very diverse and loaded histological findings are common for all forms of oral lichen planus. We reported the case of oral lichen planus in a 49 years old male patient, who presented to the Dentistry clinic of Medical faculty of Priština with burning and itching symptoms and changes in the buccal mucosa. Histopathological analysis of biopsy tissue conformed clinical diagnosis of lichen planus. Due to the possibility for malignant transformation of lesions, the long-term follow-up of patients with this disease is of great importance.

The first suggestion that physical exercise results in free radical-mediated damage appeared in 1978, and since that time the sources of oxidant production during exercise continue to be debated. Many researchers focused on the damaging effects of oxidants in muscle (oxidative damage of proteins and lipids), but the examination of cell-signaling effects of free radicals on muscle activity became today's main issue. Free radicals can modulate a number of cell signaling pathways and regulate the expression of multiple genes, contributing to the muscle adaptation on exercise and improving the muscle force production. Those effects are provided by changes in calcium handling by muscle cells or changing in the sensitivity of myofilaments to calcium. As a conclusion we can say that low and physiological levels of free radicals are required for normal force production in skeletal muscle and antioxidant adaptation, while high levels of free radicals promote contractile dysfunction resulting in muscle weakness and fatigue.

Tokom intenzivne fizičke aktivnosti dolazi do fiziološke adaptacije funkcije različitih organskih sistema pri čemu adaptacija respiratornog sistema predstavlja najsloženiji proces. Tokom aerobnog vežbanja povećava se potrošnja kiseonika za 10-20 puta na nivou celog organizma, dok to povećanje na nivou angažovane muskulature može da bude veće i do 100 puta. Kao odgovor na povećanu potrebu za razmenom gasova (kiseonikom) javlja se intenziviranje procesa ventilacije dok su rezultati dobijeni ispitivanjem odgovora disajnih puteva krajnje kontradiktorni. Ograničenja u ekspiratornom protoku mogu da limitiraju alveolarnu ventilaciju i zajedno sa zamorom dijafragme predstavljaju osnovu za smanjenu fizičku osposobljenost i izdržljivost sportista. Cilj ovog istraživanja bio je proučavanje efekta redovnog treninga na funkciju pluća i adaptaciju respiratornog sistema. U eksperimentu je učestvovalo 60 ispitanika (30 sportista i 30 studenata) kojima su spirometrijskim testom u stanju mirovanja određivani ventilatorni parametri: FVC, FEV1, odnos FEV1/FVC, kao i protoci: PEF, FEF25-75, FEF25, FEF50, FEF75. Kod sportista su dobijeni sledeći rezultati (% od predviđene vrednosti): FVC=105,9%; FEV1=106,3%; odnos FEV1/FVC=101,2%; PEF=97,2%; FEF25-75=102, 2%; FEF25=90,1%; FEF50=96,4% i FEF75=88,5%. Slični rezultati su dobijeni i kod studenata: FVC=101,5%; FEV1101,8%; odnos FEV1/FVC=101,7%; PEF=92,8%; FEF25-75=99 , 6%; FEF25=90,4%; FEF50=93,7% i FEF75=86,7%. Dobijeni rezultati nisu pokazivali značajnu razliku između ispitivanih parametara ukazujući da nema razlike u funkciji respiratornog sistema u stanju mirovanja između aktivnih sportista i zdrave sedentarne populacije.

Preporuka GOLD je da definitivna dijagnoza HOBP ne može biti postavljena bez testova plućne funkcije (spirometrije): forsiranog ekspiratornog volumena u prvoj sekundi (FEV1) i odnosa (FEV1/FVC) . I pored nesumnjive praktičnosti GOLD kriterijuma neophodno je finije definisanje donje granične vrednosti za predložene spirometrijske parametre. Cilj rada je bio da se utvrdi da li su testovi plućne funkcije predloženi od strane GOLD (FEV1 i odnos FEV1/FVC) dovoljni za preciznu dijagnostiku i za procenu stadijuma (uz klinički pregled i MRC upitnik) HOBP kao i da pokušamo da utvrdimo koji su dodatni spirometrijski parametri pogodni za potvrdu dijagnoze u sumnjivim situacijama. Studijom je obuhvaćena 101 osoba sa potvrđenom dijagnozom HOBP kod kojih su spirometrijom mereni FEV1, FVC, FEV1/FVC, FEF50%FVC i FEF75%FVC. U GOLD II stadijumu bolesti bilo je 61 (60,4%); GOLD III 31 (30,7%) i u GOLD IV bilo je 9 ispitanika (8,9%). Kod 11 ispitanika (10,9%) vrednosti odnosa FEV1/FVC bile su iznad 0,7. Od 61 ispitanika sa GOLD II stadijumom HOBP kod 10 (16,4% ) ispitanika odnos FEV1/FVC je bio iznad 0,7. Jedan (3,2%) ispitanik sa GOLD III stadijumom je imao vrednosti odnosa FEV1/FVC iznad 0,7. Nije bilo slučaja sa normalnim vrednostima za FEF50%FVC i FEF75%FVC kod svih ispitanika. U situacijama kada imamo bilo kakvu nedoumicu u interpretaciji dva 'zlatna'kriterijuma za HOBp od strane GOLD (FEV1 i odnos FEV1/FVC) obavezno treba razmotriti i dodatne parametre plućne funkcije. Naša preporuka je da to budu vrednosti protoka vazduha u malim disajnim putevima (FEF75%FVC i FEF50%FVC).

Strenuous exercises greatly increase oxygen consumption in the whole body, especially in skeletal muscles. Large part of oxygen consumption is reduced to H2O and ATP, but smaller part (2-5%) results in an increased leakage of electrons from the mitochondrial respiratory chain, forming various reactive oxygen species-ROS (02, H2O,iOH). These free ra- dicals are capable of triggering a chain of damaging biochemical and physiological reactions (oxidative stress, lipid peroxi- dation), as a base for skeletal muscles damage after exercise. MDA (malondialdehyde) is a marker of exercise induced lipid peroxidation process. L-ascorbic acid is a major aqueous-phase antioxidant. To estimate antioxidant role of ascorbic acid we use rate between dehydroascorbate and ascorbate. In this paper those markers of lipid peroxidation (MDA, MDA ind, % ind MDA), and ascorbic acid status (ascorbic acid Asc, ascorbat A, dehidroascorbat DHA, DHA/A) were determinated in 30 stu- dents, in rest and after treadmill running protocol (Bruce Treadmill Protocol). It was found that after the treadmill test, plas- ma MDA level had increased from 3,04 to 4,39 M/L (p<0,0001) and % ind MDA decreased significantly from 35% to 24,7% (p=0,0003). Plasma ascorbic acid was also found to be higher after the treadmill test comparing to rest level (from 55,4 to 67,6 μM/L). DHA/A level in rest was 1,62 and after treadmill test it increased to 2,05 (p=0,0014). These results suggests that strenuous exercise increased process of lipid peroxidation (MDA †, % ind MDA), but in the same time incre- ased ascorbic acid level in plasma and DHA/A rate indicates stronger activation of nonenzymatic antioxidant defense system.

Endometrial hyperplasia appears like a result of continues, not mortified stimulation of endometrial by estrogenically hormones. Endometrial becomes nub which histological mirrors in endometrial gland multiplication, in smaller amount even endometrial strom. Endometrial polyp represents focal overmuch growth of gland stromas endometrial and its considered a focal endometrial hyperplasia. Therefore we will examine them at the same time. Medical faculty of Prishtina - Kosovska Mitrovica did an analysis of biopsy and operational material in pathology institute in the period from 2005 to 2008 out of 3696 histological proved cases, its recorded that 210 cases have endometrial hyperplasia and endometrial polyp, which is 5,68%. According histological type the most often seen is endometrii hyperplasia simplex who is spotted in 127 cases (60,48% - D= 0,195; p<0,001), endometrii hyperplasia complex in 19 cases (9,09%), cases where endometrial hyper-plasia and endometrial polyps are united are spotted in 14 cases (6,67%), while endometrii polypus in 50 cases (23,81%). By analysis of all types of endometrial hyperplasia and endometrial polyps we came to conclusion that all of these changes are mostly made at the age of 41-50 (60,48%) compared to other ages. (D=0,267; p<0,001). In between all patients the youngest was 22 years old (endometrii hyperplasia simplex) and the oldest 78 years old (endometrii polypus). On the basics of studied values, regression's analysis it's been confirmed that the numbers of cases with endometrial hyperplasia and endometrial polyps are growing for 8,6 every year, which points at bigger and bigger problem in the whole pathology.