Osnovni cilj rada je identifikacija najvažnijih epidemioloških karakteristika malignih bolesti u opštinama severnog dela kosovskomitrovačkog okruga. U radu je korišćena epidemiološka metoda studija preseka (cross sectional). Kao materijal za izradu rada i izvođenje zaključaka korišćeni su podaci iz Registra za hronične nezarazne bolesti Zavoda za javno zdravlje Priština sa sedištem u Kosovskoj Mitrovici. U periodu od 2004-2011. godine na Kosovu i Metohiji (srpske enklave) prijavljeno je 913 obolelih od malignih bolesti. U strukturi obolelih provlađuju osobe muškog pola 545 (60 %). Bolest je registrovana u 14 naselja. Vodeće lokalizacije obolelih od malignih tumora kod muškaraca su karcinom pluća i bronha sa učešćem od 44,4% u ukupnoj strukturi lokalizacija obolelelih, zatim slede karcinom laringsa (7,7%), kolorektalni karcinom (6,8%), maligni tumori želuca (6,1%) i prostate (5,3 %). Maligni tumori dojke (24,7%), pluća i bronha (17,4%), grlića materice (8,2%), kolorektalni karcinom (6,8 %) i ovarijalni karcinom (5,4%) su najčešće lokalizacije kod žena. Učestalost malignih bolesti pluća i bronha je statistički značajna u starosnoj dobi od 55-64 godina kod osoba muškog pola. Kod žena je najčešće javljanje malignih oboljenja dojke u starosnoj dobi od 45-59 godina (45%). U analiziranom periodu najveći broj obolelih muškaraca 125, (22,9%) registrovan je u opštini Leposavić. Najveća učestalost obolevanja kod žena registrovana je u opštini Kosovska Mitrovica (84 (22,8%). Na osnovu jednačine linije trenda za muški pol (y=68,125 +0,64 x), broj novoobolelih osoba pokazuje pozitivan trend sa porastom broja obolelih. Pozitivan trend rasta broja obolelih je prisutan i u ženskoj populaciji što pokazuje jednačina linije trenda za ženski pol (y=46+0,13 x). U posmatranom periodu od malignih bolesti je umrlo 673 lica (390 muškaraca i 283 žena). Na osnovu jednačine linije trenda za muški pol (y=65+1,73x), broj umrlih osoba pokazuje pozitivan trend , dok jednačina linije trenda za ženski pol ukazuje na negativan trend sa stagnacijom, i u kasnijem periodu blagim padom broja umrlih (y=47,17+0,13x). Vodeća lokalizacija umrlih od malignih tumora kod muškaraca je karcinom pluća i bronha 33,3%.Kod žena je karcinom dojke vodeći uzrok smrtnosti od malignih bolesti sa učešćem u strukturi umrlih od 20,8%. U cilju potpunijeg sagledavanja značaja i prevencije malignih bolesti, neophodno je objediniti podatke za celokupnu teritoriju Kosova i Metohije, organizovati skrining programe za rano otkrivanje malignih bolesti, kao i ažurniju dostavu relevantnih podataka Zavodu za javno zdravlje, naročito o umrlim osobama.

Bone and joints tuberculosis is a secondary infection of locomotor system, caused by a Mycobacterium Tuberculo- sis. Low incidence of tuberculosis has been maintained for a long period of time due to use of efficient chemotherapy. Howe- ver, in recent years increasing number of newly registered cases is seen, due to wide use of immunosuppressive therapy, spread of HIV, aging population. Those factors influence mycobacterium more likely to become drug resistant. The objecti- ve of the study is to review epidemiological, clinical,radiology and laboratory findings of bone and joints tuberculosis in our patients, and treatment efficiency. In 15 years of prospective study, 107 different ages male and female adult patients, were treated. In most cases spinal tuberculosis was registered (24%), then hip tuberculosis (17%), knee tuberculosis (16%) and tu- berculosis of sacroiliac joint (7%). Non operative treatment with antitubercular drugs was performed in all patients, while in 41% we used operative treatment. Early diagnosis of bone and joints tuberculosis, while treated with non operative (anti tu- berculosis drugs) and operative methods are preconditions to achieve high percentages of long term remission.

Renal osteodystrophy is significant medical, economic and social problem. Over 90% of patients receiving chronic dialysis are facing some type of renal osteodystrophy. The objective of the study is to determine correlation between clinical and radiological findings in patients with renal osteodystrophy. Clinical study was performed in 60 adult patients, different sex and ages, receiving chronic dialysis, with developed renal osteodystrophy. All patients were having following symptoms: bone pain, muscle and joint pain. Muscle spasm were registered in 68.3% of patients, while proximal myopathy symptoms were registered in 86.6%.Dominant radiological findings were: subperiosteal resorption in 53.3% of patients, diffuse osteoporosis in 48.3%, rugger jersey in 33.3% and soft tissue calcification in 18.3%. We have registered statistically significant correlation of clinical and radiological findings. With this study we have confirmed that different types of renal osteodystrophy can be determined by comparing radiological, clinical and biochemical findings, especially in cases when bone biopsy cannot be performed.